บ้านในจังหวัดอุบลราชธานี

ด้านตะวันออกสุดแดนสยาม คงเป็นจังหวัดไหนไม่ได้นอกจาก “จังหวัดอุบลราชธานี” ซึ่ง จ. อุบลราชธานีเป็นจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือเรียกกันว่าภาคอีสาน โดยอุบลฯเป็นหัวเมืองใหญ่ที่ตั้งอยู่ทางตะวันออกสุดด้านล่าง(อีสานตอนล่าง)ของประเทศไทย ทำให้เป็นจังหวัดที่จะได้เห็นแสงแรกจากดวงอาทิตย์ในยามเช้า และยิ่งไปกว่านั้น จ.อุบลราชธานี มีเนื้อที่ใหญ่เป็นอันดับ 5 ของประเทศเลยทีเดียว นอกจากนี้จังหวัดอุบลราชธานีก็มีประวัติอันยาวนาน และมีความน่าสนใจไม่แพ้จังหวัดอื่นเลยทีเดียว เรามาทำความรู้จักจังหวัดนี้กันเลยค่ะ

บ้านและชีวิตความเป็นอยู่ของชาวอุบลฯ

ด้วยผู้คนในจังหวัดอุบลราชธานีเป็นผู้คนที่รักสงบ ชอบใช้ชีวิตสงบสุขไม่วุ่นวาย ไม่ชอบออกจากบ้านนัก จึงมีวิถีชีวิตของชาวอีสานแต่เดิมอยู่บ้าง แต่ก็มีความทันสมัย เพราะจังหวัดอุบลราชธานีไม่ได้ล้าหลังอย่างที่ใครๆเข้าใจ เพราะในช่วง 10 ปีมานี้จังหวัดอุบลราชธานีเจริญขึ้นอย่างมาก เช่น ห้างสรรพสินค้าและร้านใหม่ต่างๆ ได้เปิดกิจการมากมาย มีสนามบินใหญ่ที่ใจกลางเมือง เป็นต้น

และถึงแม้จะเจริญเพียงใดสเน่ห์ของวัฒนธรรมขนบธรรมเนียมประเพณีและธรรมชาติของจังหวัดอุบลราชธานีก็ยังคงอยู่และสวยงาม เช่น ประเพณีไหลเรือไฟ ซึ่งเป็นประเพณีที่จัดขึ้นโดยความเชื่อในการบูชารอยพระพุทธบาท โดยเป็นการปล่อยเรือที่ประดับตกแต่งด้วยไฟเรียงเป็นรูปต่าง ๆ ให้ไหลไปตามแม่น้ำมูล

บ้านที่อยู่อาศัยของชาวอุบลฯ

เมื่อย้อนกลับไปในยุคสมัยโบราณ การสร้างบ้านที่อยู่อาศัยในภาคอีสาน ส่วนมากก็จะทำจากไม้ไผ่ เนื่องจากไม้ไผ่เป็นวัสดุที่หาง่ายในท้องถิ่น โดยแบบบ้านจะแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ

• แบบชั่วคราวที่จะเป็นบ้านที่มีขนาดไม่ใหญ่ มักจะมีชั้นเดียว หลังคามุงด้วยหญ้าหรือแป้นไม้ที่รื้อมาจากบ้านหลังเก่า สามารถรื้อและซ่อมใหม่ได้ง่าย
• แบบกึ่งถาวร หรือที่เรียกว่า “เรือนเหย้า” คือ มีการตั้งตัวเสาของบ้านฝังดินลงไป ทำให้ใต้พื้นบ้านในใต้ถุนไม่สูงนัก และบ้านแบบถาวร ลักษณะคือมีใต้ถุนสูง ถึงแม้จะเป็นเรือนแฝดก็จะมีทางออกเพียงทางเดียว

แต่อย่างไรก็ตามเอกลักษณ์ของเรือนไทยภาคอีสานแต่ดั้งเดิม คือตัวบ้านจะไม่มีหน้าต่างบานใหญ่ เพราะในฤดูหนาวมีอากาศหนาวจัด จึงต้องทำบ้านให้มีลักษณะทึบและป้องกันลมได้ดี

แต่ในปัจจุบันบ้านและที่พักอาศัยในจังหวัดอุบลราชธานีก็นิยมบ้านปูนสมัยใหม่เช่นกัน โดยมีความแตกต่างคือ จากเดิมเป็นบ้านไม้ก็กลายเป็นบ้านบ้านปูน บ้านสมัยก่อนมีใต้ถุน บ้านสมัยใหม่ก็ได้เปลี่ยนเป็นแบบไม่มีใต้ถุน และที่สำคัญคือบ้านสมัยใหม่มีหน้าต่างบานที่ใหญ่และเยอะกว่าบานสมัยก่อน อาจเป็นเพราะตัวบ้านที่เป็นปูน หากไม่มีหน้าต่างบานใหญ่ขึ้น ความร้อนอาจไม่ถ่ายเทออกจากตัวบ้านได้เท่าที่ควร เพราะบ้านไม้แม้จะมีหน้าต่างที่เล็กกว่า แต่ก็ถ่ายเทความร้อนได้ดีกว่าบ้านที่สร้างจากปูนซีเมนต์

รูปแบบบ้านที่เป็นที่นิยม

บ้านสองชั้น

ส่วนใหญ่แล้วบ้านในต่างจังหวัดภาคอีสานที่สร้างมาตั้งแต่โบราณ จะนิยมใช้เป็นบ้านไม้ทั้งหลัง โดยสร้างเป็นบ้าน 2 ชั้น ที่ชั้นบนสร้างจากไม้ส่วนชั้นล่างสร้างจากปูนซีเมนต์ เนื่องจาก ปัจจุบัน ไม้ค่อนข้างมีราคาสูง และการสร้างบ้านสองชั้นในรูปแบบนี้ ได้ทั้งความแข็งแรงของคอนกรีต และดูอบอุ่นกว่าบ้านซีเมนต์ล้วน

บ้านชั้นเดียว

แต่ปัจจุบันแนวโน้มในการสร้างบ้านในพื้นที่ต่างๆของภาคอีสาน มีความนิยมใช้เป็นบ้านปูนล้วน โดยเฉพาะในเขตอำเภอหรือตำบล จะนิยมสร้างบ้านชั้นเดียว เพราะเป็นการสร้างบ้านราคาถูก และสามารถคุมงบประมาณได้ดีกว่าบ้าน 2 ชั้น และมีความสะดวกสบายไม่ต้องเดินขึ้น-ลงบันได และบ้านชั้นเดียวสามารถทำความสะอาดได้ง่ายกว่าบ้าน 2 ชั้น

บ้านจัดสรร

ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่าน ได้มีโครงการหมู่บ้านจัดสรรเกิดขึ้นมากมายในภาคอีสานตอนล่าง เช่น อุบลฯ ศรีสะเกษ อำนาจเจริญ โดยเฉพาะภายในเขตอำเภอเมืองจังหวัดอุบล และอำเภอใกล้เคียง เช่น สาริน พิบูลย์มังสาหาร จะขายบ้านกันในราคาที่ไม่สูงมากนัก แบบบ้านที่เป็นที่นิยมได้แก่ บ้านเดี่ยว สามห้องนอน สองห้องน้ำ ในราคาประมาณ​ 1-2 ล้านบาท

จะเห็นได้ว่าเมื่อเวลาผ่านไป ค่านิยมและวิถีชีวิตของผู้คนก็เปลี่ยนไป สิ่งแวดล้อมสถาปัตยกรรมต่าง ๆ ก็พัฒนาเปลี่ยนแปลงตาม เพื่อตอบรับกับความเจริญและวิถีชีวิตใหม่ แต่หากสิ่งที่ยังอยู่คือประเพณีและวัฒนธรรมอันสวยงาม ที่เพิ่มสีสันให้แก่คนในจังหวัดอุบลราชธานีค่ะ

อ้างอิง
http://pantip.com/topic/30476805
http://student.nu.ac.th/wat-th/WebIP/บานทรงไทยสภาค/บานทรงไทยภาคอสาน.html
http://www.openbase.in.th/node/10814
http://guideubon.com/news/view.php?t=15&s_id=9&d_id=9
http://paiduaykan.com/province/Northeast/ubonratchathani/festival.html
http://www.naibann.com/2-storey-bird-wing-country-house/
http://pantip.com/topic/30395157
http://pantip.com/topic/31180279